براستي سيستم‌هاي PBX چيست و امروزه چه نقشي در توسعه كسب‌و‌كارها دارند ؟ امروز مي‌خواهيم درباره‌ي سيستم‌هاي تلفني PBX صحبت كنيم . حتما” اين اسم را قبل تر از اينها شنيده‌ايد اما شايد آشنايي دقيقي با آن نداشته باشيد . از شما دعوت مي‌كنم تا انتهاي اين مقاله همراه ما باشيد تا با معاني و كارايي PBX ها بيشتر آشنا شويد .

PBX  مخفف سه واژه‌ي Private Branch Exchange است . ( لطفا سعي بر ترجمه نكنيد كه هيچ معني نمي‌دهد !!! ) PBX ها طي چند سال اخير نقش بسزايي در ارتباطات سازمان‌هاي كوچك و بزرگ داشته است . مي‌توان گفت مهمترين وظيفه يك سيستم PBX اين است كه كليه‌ي منابع تلفن گويا سازمان‌ها ، مثل خطوط تلفن شهري را براي تعداد زيادي مصرف كننده به اشتراك مي‌گذارند لذا سازمان نيازي ندارد كه از تعداد زيادي خط تلفن شهري استفاده كند . در واقع با تعداد اندكي خط تلفن شهري مي‌توان تمامي اتاق‌ها و ميز‌هاي كارمندان را پوشش تلفني داد . براي مثال فرض كنيد سازماني كه ۲۰ خط تلفن شهري دارد ، PBX  مي‌تواند اين خطوط را براي ۲۰۰ پرسنل به راحتي به اشتراك گذاشته تا تمامي آن‌ها به تمامي خطوط شهري دسترسي داشته باشند .

ساختار PBX چيست ؟

PBX  از نرم افزار يا سخت افزار‌هايي تشكيل شده كه به PSTN  (خطوط تلفن شهري كه از طرف مخابرات ارائه مي شود) متصل است . در ارتباطات سازمان‌ها ايستگاه‌ها يا نقاطي وجود دارند كه به آنها  end point  مي‌گويند . به عنوان مثال تلفن روي ميز ، دستگاه فكس يا دستگاه كارت خوان نمونه‌هايي از end point هستند . هدف كار PBX ها پوشش تلفني همين end point ها مي‌باشد .

با راه‌انداري PBX ، ارتباطات سازمان‌ها بهبود يافته و در هزينه‌ها نيز صرفه جويي مي‌شود . PBX كارمندان را قادر مي‌سازد تا با شماره‌گيري حداكثر ۲ يا ۳ يا ۴ عدد ، با ديگر همكارانشان در درون سازمان تماس گيرند . نكته‌ي حائز اهميت آن است كه كليه‌ي تماس‌هاي داخل سازماني كاملاً رايگان مي‌باشد . همانطور كه در بالا گفتيم PBX امكان تقسيم خطوط شهري را دارد .

اينكه هر سازمان به چند خط تلفن شهري نياز دارد به عواملي مثل طول زمان مكالمات ، تجربه‌ي قبلي از ميزان تعداد مكالمات ، بيشترين تعداد تماس‌هاي همزمان و اينكه خطوط شهري به چند خط درون سازماني بايد تقسيم شوند بستگي دارد . براي مثال يك سازمان بزرگ كه تعداد زيادي مشتري و تماس گيرنده دارد بيش از يك سازمان كوچك نياز به خط تلفن شهري دارد .

اجزاء تشكيل دهنده ي PBX

1. باكس يا كابينت براي اجزا تشكيل دهنده و متعلقات داخلي
2. برد مركزي براي برقراري ارتباط تماس هاي ورودي و خروجي
3. سخت افزار مورد نياز جهت اتصال با PSTN
4. end point مثل تلفن روي ميز، دستگاه فكس، دستگاه كارت خوان
5. تامين كننده برق (Power)

تاريخچه PBX  از گذشته تاكنون

به قديمي‌ترين سيستم PBX ، سوييچ برد نيز مي‌گويند . اين سيستم قديمي نياز به فردي به عنوان اپراتور داشت . در اين سيستم قديمي هر تماس از بيرون به سازمان ابتدا به اپراتور وصل مي‌شد و او تماس را به شخص يا واحد مورد نظر تماس گيرنده ، ارتباط مي‌داد . درواقع اين كار توسط اپراتور انساني انجام مي‌شد و او بود كه تماس ورودي را به بخش مربوطه ارتباط مي‌داد . همينطور اگر كارمندي مي‌خواست تماسي به بيرون از سازمان داشته باشد ، ابتدا بايد به اپراتور وصل مي‌شد ، سپس اپراتور او را به يك خط شهري آزاد (خطي كه در حال مكالمه نبود) ارتباط مي‌داد .  حال فرض كنيد سازماني كه تعداد تماس‌هاي بسيار زيادي داشته است ، نياز داشت تا ده ها اپراتور جهت ايجاد هماهنگي تلفن‌هاي سازمان استخدام كند . با گذشت زمان سوييچ‌هاي دستي جاي خود را به سوييچ‌هاي الكترومغناطيسي و سپس الكترونيكي دادند .

معرفي  IP PBX

جديدترين سيستم PBX همخواني با تلفن‌هاي تحت شبكه دارند (به  IP phoneروي ميز نيز وصل مي شوند) . در اين سيستم end point ديگر آن به جاي خطوط PSTN سنتي ، SIP Trunks مي‌باشد . به مجموعه تشكيل شده از PBX و تلفن تحت شبكه ، IP PBX  مي‌گويند .

تفاوت‌هاي ON-PREMISE PBX و HOSTED PBX

سيستم PBX مي‌تواند درون سازمان قرار گيرد كه به آن on-premise PBX مي‌گويند ، يا در اختيار سرويس‌دهنده (اپراتور) باشد كه به آن hosted PBX مي‌گويند . در سيستم hosted PBX ، سرويس‌دهنده خدمات را بر بستر Cloud ارائه مي‌دهد و سرويس‌گيرنده با اتصال به آن مي‌تواند از امكانات ارائه شده توسط اپراتور استفاده كند .

سازمان‌هاي بزرگ معمولاً PBX و ماژول‌هاي مورد نيازشان را خريداري مي‌كنند درحالي كه اين كار براي سازمان‌هاي كوچك توجيه اقتصادي ندارد و آنان امكانات مورد نيازشان را از طريق سيستم Cloud دريافت كرده و تمامي مسائل مربوط به پشتيباني نيز توسط اپراتور انجام مي‌شود .

نكته : PBX hosted  و PBX on-premise در كليه‌ي قابليت‌ها و امكانات با يكديگر مشابه هستند .

تعريف ANALOG PBX ومقايسه ي آن با IP PBX

سيستم آنالوگ پشتيبان كننده‌ي تلفن‌هاي معمولي (تلفن هاي قديمي و موجود در بازار) مي‌باشد . ارتباطي كه از طريق كابل‌هاي مسي بين PBX و شبكه‌ي مخابرات برقرار مي‌شود و انجام هر عمليات جديد يا تغييرات مستلزم صرف نمودن زمان بيشتري نسبت به IP PBX مي‌باشد . راه‌اندازي سيستم آنالوگ ساده است اما انعطاف‌پذيري و توسعه‌پذيري آن خير . همينطور ماژول‌ها و امكانات را مي‌توان به سيستم آنالوگ اضافه كرد اما نمي‌توان بين آنها و ارتباطات ديجيتالي مانند پيام فوري و اشتراك گذاري صفحات ، ارتباط مناسبي ايجاد نمود . ايجاد هرگونه تغيير در سيستم آنالوگ براي تنظيمات و سازماندهي سيستم و ايجاد امكانات جديد به زمان زيادي نياز دارد .

IP PBX نسبت به نمونه‌هاي آنالوگ بسيار انعطاف پذيرتر است و در اين سيستم ارتباط IP PBX با تلفن‌هاي تحت شبكه است و به جاي  استفاده از سيم‌هاي مسي از فيبر نوري استفاده مي‌شود .

براي ايجاد ارتباط بين PSTN با PBX و برقراري تماس هاي IP ، سيستم‌هاي SIP trunk طراحي شدند كه وظيفه‌ي آن برقراري مكالمات بر بستر شبكه مي‌باشد و تماس‌هاي صوتي مستقيماً بر پايه‌ي شبكه برقرار مي‌شوند .

همچنين در IP PBX صفحه‌اي براي تنظيمات پيكربندي سيستم طراحي شده كه از طريق آن مي‌توان تمامي تنظيمات و تغييرات را به راحتي و به شكل آنلاين انجام داد . اضافه نمودن امكانات و تغييرات جديد بدون نياز به اينكه متخصصي از سمت اپراتور به محل اعزام شود به شكل آنلاين امكانپذير مي‌باشد . اگر PBX روي فضاي ابري يا نزد سرويس‌گيرنده باشد نيز ، درخواست خطوط جديد از مركز مخابرات عمومي حداكثر طي چند ساعت امكانپذير خواهد بود و اين درخواست سخت و پيچيده‌اي نخواهد بود (كه البته باز هم به دليل امكانات بالاي مخابرات ايران اين امر در زماني بيش از چند ساعت به طول مي‌انجامد) . با گسترش تماس‌ها از طريق VOIP ، PBX امكانات زيادي به خود گرفته است . اين امكانات عبارتند از امكانات ديداري مثل تماس تصويري ، فكس از طريق IP ، پيام فوري و … كه باعث ايجاد ساختاري بهتر در ارتباطات سازمان‌ها هستند .

ممنون كه تا انتهاي اين مقاله با ما همراه بوديد . منتظر مقالات بعدي ما در حوزه‌ي VOIP و مركز تلفن باشيد .

مقايسه امنيت HOSTED IP PBX و ON-PREMISE IP PBX

هدف از ارايه اين مقاله مقايسه امنيت Hosted IP PBX و on-premise IP PBX مي‌باشد چرا كه اين روزها بحث و جدال ميان طرفداران hosted IP PBX و  on-permise IP PBX همچنان ادامه دارد . با توجه به اينكه هر يك از اين دو سيستم مزايا و معايب خود را دارند ، با‌هم به بررسي هر يك مي‌پردازيم .

آنچه مشخص است ، تعمير و نگهداري سرويس hosted (سيستمي كه اپراتور خدمات را بر بستر  cloud ارائه مي‌دهد‌) بسيار راحت‌تر و از لحاظ هزينه براي مصرف كننده مقرون به صرفه‌تر مي‌باشد .  چرا كه نياز به تهيه سخت افزارهاي گران قيمت نيست . همينطور اگر اپراتوري نتوانست خواسته‌ي شما را برآورده سازد ، با تغيير اپراتور و استفاده از اپراتور ديگري بر بستر cloud ، مي توانيد سرويس مورد نيازتان را از پشتيباني VOIP دريافت نماييد .

درمقابل ، راه‌اندازي سيستم  on-permise نياز به سرمايه‌گذاري بيشتري دارد . در حال حاضر براي سازمان‌هاي كوچك ، استفاده از اين سيستم توجيه اقتصادي ندارد . اما به دليل مسائل امنيتي ، بسياري از سازمان هاي بزرگ تمايل دارند تا كليه‌ ي سخت افزار‌ها نيز درون سازمانشان قرار گيرد . همينطور علاوه بر هزينه ، معيارهايي مانند تعميرات و پشتيباني نسبت به امنيت ، براي اكثر سازمان‌ها در اولويت قرار دارد.

بررسي امنيت در سيستم  ON-PERMISE IP PBX

همانطور كه از نامش مشخص است ، سخت افزارهاي اين سيستم داخل سازمان قرار مي‌گيرد . كليه‌ي مسائل مربوط به راه اندازي ، تعميرات و تنظيمات بدون نگراني از نظر امنيت امكانپذير است . اين سيستم بيشتر براي سازمان‌هايي مناسب است كه مقررات خاصي دارند و نمي‌توانند بحث امنيت اطلاعات سازمان و مشتريان را ناديده گيرند . ارجحيت سازمان‌هايي مانند بانك‌ها ، بيمه‌ها و … اين است كه كليه‌ي سخت افزار‌ها و سرورها را در سازمان خود نگهداري نمايند .

بررسي امنيت در سيستم HOSTED IP PBX

با نگاهي متفاوت مي‌توان گفت سيستم‌هاي hosted از لحاظ مسائل امنيتي گزينه‌ي مناسب‌تري براي سازمان هاي كوچكي كه سيستم امنيتي ندارند و توانايي مراقبت از تجهيزات تحت شبكه سازمان خود را ندارند ،‌ مي‌باشد . چرا كه اپراتورها ، خود تمامي مراقبت‌هاي امنيتي از سيستم‌ها و اطلاعات مجموعه‌ را انجام مي‌دهند و ديگر نگراني از اين بابت وجود نخواهد داشت .

تهديد امنيتي غير قابل انكار براي هر دو سيستم

با توجه به نكاتي كه ذكر شد ، در هر دو اين سيستم‌ها ، امنيت سيستم شما به طور كامل تامين نمي‌شود . چرا كه در صورت اتصال هر يك از كاربران سازمان به اينترنت ، ارتباطي بين شبكه تلفني داخلي با دنياي بيرون برقرار خواهد شد و همين اتصال باعث به خطر افتادن امنيت سيستم تلفني خواهد شد . مشكل اينگونه تهديدات نسبت به سيستم‌هاي سنتي آن است كه اينگونه تهديد‌ها از طريق اينترنت انجام مي‌شود و هر هكري در هر جايي از دنيا مي‌تواند تهديدي براي مجموعه‌ي شما به حساب آيد . اين نوع حملات معمولا SIP trunk هاي سازمان شما را مورد هدف قرار داده و چنانچه دستيابي هكرها با موفقيت به منابع سيستم تلفني شما برقرار شود ، بدون شك آن ماه جز بدترين ماه‌هاي زندگي شما خواهد بود چرا كه هزينه سرسام‌آور قبض تلفن كمرتان را خم خواهد كرد . و اين براي هردو سيستم مشترك است‌.

چگونه از اطلاعات سازمان خود محافظت كنيد؟

صرف‌نظر از اينكه از چه سيستمي استفاده مي‌كنيد ، برخي راهكارها مي‌توانند امنيت سيستم شما را تا حد زيادي تامين كنند . به عنوان مثال ، بسياري از سازمان‌ها عمليات رمز‌گذاري برنامه‌ها و فايل‌ها را كار بيهوده‌اي مي‌دانند . اما با همين رمز‌گذاري حتي اگر اطلاعات شما سرقت شود ، بسياري از اطلاعات مفيد از سيستم سازمان خارج نخواهد شد . البته اين نكته را بايد در نظر داشت كه  عمليات رمز‌گذاري ، صرفا مانع  عبور اوليه  به سيستم مي‌شود و اگر هكر رمز اوليه را يافت ، ديگر به كليه‌ي اطلاعات دسترسي خواهد داشت .

براي حل اين مشكل ، استفاده از ابزارهاي حفاظتي به صورت لايه‌اي توصيه مي‌شود . اين بدان معناست كه اگر از چند سيستم حفاظتي در لايه‌هاي مختلف استفاده كنيم ، در صورت عبور هكرها از يك لايه ، لايه‌هاي امنيتي ديگر ، مانع دسترسي به اطلاعات سازمان مي‌شود . در هر صورت ، چنانچه شما از هر‌يك  از اين دو سيستم استفاده كنيد ،  با اندكي برنامه‌ريزي مي‌توانيد از كليه‌ي مشكلات قابل پيش‌بيني در ‌امان باشيد و بسياري از مسايل امنيتي را برقرار نماييد تا سيستم‌ها و سرورهاي شما در امنيت بيشتر و با مشكلات كمتري كار خود را ادامه دهند .